حسابداری حقوق و دستمزد

مقدمه

کسانی که در رشته های امور مالی مشغول تحصیل می باشند و اطلاعات حسابداری را فرا می گیرند یکی از انواع هزینه هایی را که با آن آشنا می شوند هزینه حقوق و دستمزد است و به تبع روش حسابداری و ثبت این هزینه را در دفاتر روزنامه و کل فرا خواهند گرفت ولی باید توجه داشت بحث هزینه و حقوق و دستمزد دارای مطالب زیادی می باشد که هر فرد حسابدار یا کسی که در حقوق و دستمزد سازمان یا مؤسسه ای کار می کند نیاز به داشتن دانش تخصصی در این زمینه خواهد بود این اطلاعات را به صورت خلاصه می توان شناخت سیستمهای کنترلی حقوق و دستمزد، سناخت قوانین بیمه و مالیات و سایر موار قانونی همچون، اضافه کاری و مأموریت و تهیه اسناد و مدارک ثبت لیستهایحقوق و دستمزد و سایر موارد نام برد که در ادامه با آنها بیشتر آشنا خواهیم شد.

می دانید هزینه نیروی کار بخش اعظمی از بهای تمام شده تولید کالا و خدمات یک موسسه یا یک واحد اقتصادی را به خود اختصاص می دهد و در واقع تأثیر قابل توجه ای بر سود واحد های تجاری خواهد داشت البته اهمیت حقوق و دستمزد در واحد های مختلف متفاوت است ولی به طور معمول هزینه حقوق دستمزد از درآمدهای واحدهای اقتصادی و تجاری را به خود اختصاص می دهد بنابراین  واضح است کسانی که در رشته امور مالی تحصیل می کنند باید اطلاعات جامع و کافی در این زمینه داشته باشند.

اجزاء و عناصر سیستم حقوق و دستمزد کدامند

اجزاء و عناصر تشکیل دهنده یک سیستم حقوق و دستمزد به طور کلی و بدون در نظر گرفتن اینکه این سیستم برای موسسه بازرگانی و خدماتی و یا تولیدی طراحی شده به شرح زیر می باشد.

1- دایره کارگزینی

2- دایره ثبت ورود و خروج پرسنل

3- دایره حسابداری حقوق و دستمزد

که ما برای بررسی اجزاء و عناصر فوق الذکر به شکل کلی آنها را معرفی کرده و در ادامه بیشتر در ارتباط با آنها بحث کرده و جزئیات وظایف آنا مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد داد.

میثاق ها یا اصول محدود کننده

میثاق ها کاربرد مفروضات و اصول حسابداری را در چهار چوب خاصی محدود می سازند. که عبارتند از:

1- میثاق فزونی منافع بر مخارج: هدف گزارش گری مالی فراهم کردن اطلاعات لازم برای تصمیم گیری است . امّا مخارج تهیه این اطلاعات نباید بر منافع آن فزونی یابند.

به عبارت دیگر فراهم کردن اطلاعات حسابداری باید مقرون به صرفه باشد.

2- میثاق اصل اهمیت:

به موجب اصل اهمیت در مورد مبالغ و اقلامی که بنابر وضعیت ، محیط و عملکرد مؤسسه ، جزئی و ناچیز محسوب می شوند ، می توان از اعمال دقیق اصول حسابداری خودداری کرد.

3- میثاق اصل محافظه کاری:

محافظه کاری بدین معنی است که در شرایط ابهام ، اعمال قضاوت برای انجام برآورد به نحوی صورت گیرد که درآمدها یا دارائی ها بیشتر از واقع و هزینه ها یا بدهی ها کمتر از واقع ارائه نشود.

4- میثاق خصوصیات صنعت:

خصوصیات ورویه های عملکرد در صنایع مختلف ممکن است، استثنائات خاصی را در مورد به کارگیری اصول ورویه های حسابداری توجیه کند.

اصول حسابداری (Accounting Principles)

علاوه بر مفروضات محیطی در حسابداری، برای ثبت و گزارشگری مالی، به رهنمودها و دستورالعمل‌های روشن تر و مشخص تری نیز نیاز می‌باشد، این دستورالعمل‌ها که به اصول حسابداری موسوم می‌باشند در مقایسه با مفروضات حسابداری، بیشتر جنبه اجرایی و کاربردی دارند. چهارچوب اولیه و زیربنایی حسابداری ابتدا به وسیله مفروضات شکل می‌گیرد و سپس بوسیله اصول حسابداری عملی می‌گردد. در اینجا چهار اصل مهم مورد بحث قرار می‌گیرد:

1.

1. اصل بهای تمام شده (Cost Principle)

2. اصل تطابق (Matching Principle )

3. اصل تحقق درآمد(Revenue-Recognition Principle)

4. اصل افشاء کامل ( Full Disclosure Principle )

که در ادامه به تعریف هرکدام می پردازیم

1. فرض تفکیک شخصیت (Separate Entity Assumption)

2. فرض دوره مالی (Time Period Assumption)

3. فرض تداوم فعالیت (Continuity Assumption)

4. فرض واحد اندازه گیری(Unit of measure)

که به تعریف هرکدام می پردازیم

رشد تکنولوژی وصنعت در ابعاد مختلف وبه طبع آن پیچیدگی در فعالیتهای یک شرکت ایجاب می کندیک سیستم هزینه یابی مناسب که توانایی شناخت فعالیتهاوسنجش تاثیرآن فعالیتهارا برهزینه های شرکت را داشته باشد طراحی گردد.

بر اساس روش هزینه یابی سنتی هزینه های سربارتنها بر اساس حجم تولید یا ساعت کار ماشین آلات تسهیم میگرددواین نمی تواند مبنای مناسبی برای تسهیم هزینه های سربار باشد . ولی در روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت ابتدا فعالیتهای عمده شناسایی وهزینه سرباربه تناسب منابعی که در هرفعالیت مصرف شده به آن فعالیت تخصیص داده میشود.پس از تخصیص سربارساخت به فعالیتها , محرک های هزینه (مبانی تخصیص )

مربوط به هر فعالیت شناسایی شده و هزینه هر فعالیت به نسبت مقدارمصرف شده محرک هزینه در هریک

از محصولات , به این محصولات تخصیص داده میشود .

رشد تکنولوژی وصنعت در ابعاد مختلف وبه طبع آن پیچیدگی در فعالیتهای یک شرکت ایجاب می کندیک سیستم هزینه یابی مناسب که توانایی شناخت فعالیتهاوسنجش تاثیرآن فعالیتهارا برهزینه های شرکت را داشته باشد طراحی گردد.

بر اساس روش هزینه یابی سنتی هزینه های سربارتنها بر اساس حجم تولید یا ساعت کار ماشین آلات تسهیم میگرددواین نمی تواند مبنای مناسبی برای تسهیم هزینه های سربار باشد . ولی در روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت ابتدا فعالیتهای عمده شناسایی وهزینه سرباربه تناسب منابعی که در هرفعالیت مصرف شده به آن فعالیت تخصیص داده میشود.پس از تخصیص سربارساخت به فعالیتها , محرک های هزینه (مبانی تخصیص )

مربوط به هر فعالیت شناسایی شده و هزینه هر فعالیت به نسبت مقدارمصرف شده محرک هزینه در هریک

از محصولات , به این محصولات تخصیص داده میشود .

هدف‌ صورتهای‌ مالی‌ عبارت‌ از ارائـه‌ اطلاعاتی‌ تلخیص‌ و طبقه‌بندی‌ شده‌ درباره‌ وضعیت‌ مالی‌، عملکرد مالی‌ و انعطاف‌پذیری‌ مالی‌ واحد تجاری‌ است‌ که‌ برای‌ طیفی‌ گسترده‌ از استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ در اتخاذ تصمیمات‌ اقتصادی‌ مفید واقع‌ گردد. . اعتقاد براین‌ است‌ که‌ هرگاه‌ صورتهای‌ مالی‌ معطوف‌ به‌ تأمین‌ نیازهای‌ اطلاعاتی‌ سرمایه‌گذاران‌ باشد ، اکثر نیازهای‌ سایر استفاده‌کنندگان‌ را نیز در حد توان‌ برآورده‌ می‌کند بنابراین هدف اصلی گزارشگری مالی تهیه اطلاعات مفید جهت تصمیم گیریهای سرمایه گذاری و اعتباردهی می باشد.

اتخاذ تصمیمات‌ اقتصادی‌ توسط‌ استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ مستلزم‌ ارزیابی‌ توان‌ واحد تجاری‌ جهت‌ ایجاد وجه‌ نقد و زمان‌ و قطعیت‌ ایجاد آن‌ است‌. ارزیابی‌ توان‌ ایجاد وجه‌ نقد از طریق‌ تمرکز بر وضعیت‌ مالی‌، عملکرد مالی‌ و جریانهای‌ نقدی‌ واحد تجاری‌ و استفاده‌ از آنها در پیش‌بینی‌ جریانهای‌ نقدی‌ مورد انتظار و سنجش‌ انعطاف‌پذیری‌ مالی‌، تسهیل‌ می‌گردد.

واحدگزارشگر: به‌ یک‌ واحد تجاری‌ منفرد یا گروه‌ واحدهای‌ تجاری‌ اطلاق‌ می‌شود که‌ موضوع‌ یک‌ مجموعه‌ صورتهای‌ مالی‌ مشخص‌ است‌ که‌ بنابر الزامات‌ قانونی‌، قراردادی‌ یا عرفی‌ و به‌منظور رفع‌ نیازهای‌ اطلاعاتی‌ استفاده‌کنندگان‌ تهیه‌ و ارائه‌ می‌شود.

یک‌ مجموعه‌ کامل‌ صورتهای‌ مالی‌ شامل‌ ترازنامه‌، صورت‌ سود و زیان‌، صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ و صورت‌ جریان‌ وجوه‌ نقد (که‌ از این‌ به‌ بعد صورتهای‌ مالی‌ اساسی‌ نامیده‌ می‌شود) و یادداشتهای‌ توضیحی‌ می‌باشد. مسئولیت‌ تهیه‌ و ارائه‌ صورتهای‌ مالی‌ با هیأت‌مدیره‌ یا سایر ارکان‌ اداره‌کننده‌ واحد تجاری‌ است‌.

روش ادواری موجودی کالا :درروش ثبت ادواری حساب موجودی کالادرطول دوره مالی گردش نداردو تا پایان دوره مالی ,تا قبل ازاصلاحات ,بدون تغییرباقی می ماندوسپس باانجام دوثبت اصلاحی ابتدامبلغ موجودی کالا دراول دوره ازاین حساب حذف , سپس مبلغ موجودی کالای پایان دوره دراین حساب بدهکارمی شود.
روش ثبت دائمی موجودی ها:درروش ثبت دائمی برای ثبت رویدادهای مرتبط به موجودی کالااز حساب موجودی کالا استفاده می شودکه باافزایش موجودی کالا (ناشی ازخریدکالا وبرگشت ازفروش ) وکاهش موجودی کالا (فروش وبرگشت ازخریدبه قیمت تمام شده ) بنابه مورد بدهکاروبستانکار می شود.بنابراین حساب موجودی کالا در دفتر به طور مستمر ودائمی گردش دارد ودرهرزمان مانده موجودی کالا متعلق به واحد تجاری را نشان می دهد

تفاوت شرکت های سهامی عام وسهامی خاص

شرکت سهامی عام

1- شرکتی است که موسسین آن قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند.

2- حداقل سرمایه لازم برای شرکت سهامی عام پنج میلیون ریال است.

3- برای تاسیس شرکت های سهامی عام، موسسین باید حداقل 20% سرمایه شرکت را خود تعهد کرده و لااقل 35% مبلغ تعهد شده را در حسابی بنام « شرکت در شرف تاسیس» نزد یکی از بانکها واریز نمایند.

4- تعداد سهامداران در شرکت سهامی عام حداقل 5 نفر است.

5- حداکثر مبلغ اسمی سهام در شرکت های سهامی عام ده هزار ریال است.

6- افزایش سرمایه در شرکت های سهامی عام فقط بطور نقدی مجاز است.

7- تعداد اعضای هیات مدیره در شرکت های سهامی عام حداقل 5 نفر می باشد.

شرکت سهامی خاص

1- شرکتی است که تمام سرمایه شرکت در موقع تاسیس منحصراً توسط موسسین تامین می شود.

2- حداقل سرمایه لازم برای شرکت سهامی خاص یک میلیون ریال است.

3- در شرکت سهامی خاص، تمام سرمایه شرکت در زمان تاسیس توسط موسسین تعهد و حداقل 355 مبلغ تعهد شده را به حساب بانک بنام « شرکت در شرف تاسیس» واریز نمایند.

4- تعدا سهامداران در شرکت های سهامی خاص حداقل 3 نفر است.

5- مبلغ اسمی سهام برای شرکت سهامی خاص محدودیتی وجود ندارد.

6- افزایش سرمایه در شرکت سهامی خاص بصورت غیر نقدی نیز مجاز است.

7- تعداد اعضاء هیات مدیره در شرکت سهامی خاص حداقل 3نفر است. در شرکت های سهامی عام عبارت« شرکت سهامی عام» و در شرکت های سهامی خاص عبارت« شرکت سهامی خاص» باید قبل از نام شرکت یا بعد از آن بدون فاصله با نام شرکت در کلیه اوراق،اطلاعیه ها و آگهی های شرکت بطور خوانا و روشن قید شود.

تعریف شرکتهای سهامی
شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدودبه مبلغ اسمی سهام آنهااست .
شرکت سهامی شرکت بازرگانی محسوب می شودولواینکه موضوع عملیات آن اموربازرگانی نباشد.
در شرکت سهامی تعدادشرکاءنبایدازسه نفرکمترباشد.
شرکت سهامی به دونوع تقسیم می شود:
نوع اول - شرکتهائی که موسسین آنهاقسمتی ازسرمایه شرکت راازطریق فروش سهام به مردم تامین می کنند.اینگونه شرکتها شرکت سهامی عام نامیده می شوند.
نوع دوم - شرکتهائی که تمام سرمایه آنهادرموقع تاسیس منحصراتوسط موسسین تامین گردیده است اینگونه شرکتها ، شرکت سهامی خاص نامیده می شوند.

تقسیم سرمایه به سهام
مسلم است شرکت سهامی مانند سایرشرکتهاباید دارای سرمایه باشد و اساس کار هر شرکت تجارتی سرمایه است منتهی در این قسم شرکت ها سرمایه بایدبه قسمت های مساوی تقسیم شده باشد و هر یک از اجزاء تقسیم راسهم گویند. مثلاً اگر شرکتی دو میلیون ریال سرمایه دارد باید به هزار سهم دو هزار ریالی و یا پانصد سهم چهار هزار ریالی تقسیم شده باشد و چنین شرکتی نمی تواند یک میلیون ریال از سرمایه خود را به 500 سهم دو هزارریالی و بقیه را مثلاً به 250 سهم چهار هزار ریالی تقسیم نماید.
شرکاء لازمنیست که هر یک فقط یک سهم داشته باشند بلکه هر شریک می تواند به هر مقدار که بخواهد سهم بخرد. مثلاً درشرکتی که سرمایه آن به یک صد سهم تقسیم شده است ممکن است یک شریک هفتاد سهم و شریک دیگربیست سهم و بقیه شرکاء هر کدام یک سهم یا دو سهم داشته باشند

مسئولیت دارندگان سهم

در شرکت های سهامی شرکاء تا میزانی که سهم قبول نموده اندمسئل هستند و اضافه بر آن مسئولیتی ندارند و اگر شرکت به نحوی متضرر گردید که علاوه بر استهلاک سرمایه ، مبلغی هم بدهکار شد ، صاحبان سهام ملزم به پرداخت دیون شرکت نخواهند بود . مثلاًشرکتی که سرمایه آن دو میلیون ریال است اگر ورشکست شود به نحوی که پانصد هزار ریال پس از استهلاک سرمایه کسر بیاورد ، طلبکاران حق مطالبه از شرکاء را نخواهند داشت زیرا شخصیت واعتبار شرکاء به هیچ وجه در شرکت دخالتی ندارد.

میزان سرمایه

قانون در تعیین حداقل سرمایه شرکت ها جز در مورد شرکت های دخالتی ننموده و آن را به اختیار شرکاء قرار داده و به موجب ماده 5 اصلاحی قانون تجارت مقرر گردیده در موقع تأسیس سرمایه شرکتهای سهامی عام از 5 میلیون ریال و سرمایه شرکتهای سهامی خاص از یک میلیون ریال نباید کمتر باشد.
تعیین حداقل سرمایه درشرکت های سهامی از لحاظ اهمیت شرکت های مزبور است و سرمایه مزبور نباید در هیچ موقع کمتر از این میزان شود ، قسمت اخیر ماده 5 مقرر داشته در صورتی که سرمایه شرکت بعداز تأسیس به هر علت از حداقل مذکور در این ماده کمتر شود باید ظرف یک سال به افزایش سرمایه تا میزان حداقل مقرر اقدام به عمل آید وگرنه هر ذینفع می تواند انحلال آن را از دادگاه صلاحیت دار درخواست کند هرگاه قبل از صدور رأی قطعی ، موجب درخواست انحلال منتفی گردد دادگاه رسیدگی را موقوف خواهد نمود. بنابراین در صورتیکه به علت زیانهای وارده سرمایه ازشرکت از میزان بالا تقلیل پیدا کند ، یک سال به شرکاء مهلت داده می شود که ، کمبودسرمایه را به وسیله ازدیاد سرمایه یا ورود سهام داران جدید جبران نمایند و یا اینکه نوع شرکت را تبدیل به شرکت با مسئولیت محدود و یا شرکت های دیگر کنند. حداکثر میزان سرمایه بسته به میل شرکاء است و قانون در آن دخالتی ندارد.

نام شرکت

شرکت باید دارای نام مخصوصی باشد . زیرا نامیدن شرکت به نام شرکاء به علت این که مسئولیتی ندارند ممنوع است وچون هر شخص حقوقی مانند شخص طبیعی باید دارای نام باشد تا تشخیص داده شود از این جهت نام شرکت ضروری و از اقدامات اولیه است.

ذکر کلمه سهامی از این جهت است که اشخاص مخصوصاً معامله کنندگان متوجه محدود بودن مسئولیت مدیران بوده و بدانند که کسی ضمانت اضافه بر آنچه سرمایه شرکت است ننموده است.

در شرکت های سهامی عام کلمه عام و در شرکت های سهامی خاص کلمه خاص بلافاصله بعر از اسم و یا قبل از اسم شرکت اضافه می شود و علت آن هم تشخیص نوع شرکت سهامی برای مراجعه کنندگان است.

در بعضی از کشورها مانند انگلستان و آلمان شرکت به نام شریک مؤسس از لحاظ زحماتی که در تأسیس شرکت کشیده است با ذکر کلمه محدود که معرف محدودیت مسئولیت او است نامیده می شود . ولی در برخی از ممالک مانند فرانسه قید آن ممنوع است .

نام شرکت ممکن است بستگی به موضوع شرکت داشته باشد ، مانند شرکت سهامی عام پنبه ایران که برای خرید و فروش پنبه تشکیل شده و ممکن است نام دیگری باشد مانند شرکت سهامی عام تهران و نیز ممکن است به حروفی که به مناسباتی از موضوع شرکت اخذ شده نامیده می شود . مانند شرکت سهامی خاص ت.ث.ث.

نام تجارتی شرکت همان نام شرکت است بنابراین در صورتی که در محلی شرکتی به نامی تأسیس شده است نمی توان همان نام یا نامی که شباهت خیلی زیادی به آن دارد برای شرکت دیگر انتخاب نمود که باعث اشتباه مراجعه کنندگان باشد.

مرکز اصلی شرکت

مرکز اصلی شرکت یکی از مواردی است که باید در اساسنامه نوشته شود و معمولاً مجامع عمومی در آنجا منعقد و جلسات هیئت مدیره در آنجا تشکیل می شود . مرکز شرکت را مجمع عمومی فوق العاده می تواند تغییر دهد . ما به قدر کافی در این موضوع ذیل عنوان اقامتگاه اشخاص حقوقی بحث نموده ایم.

موضوع شرکت

موضوع شرکت چیزی است که شرکت برای آن تأسیس شده است . مثلاً شرکتی که برای خرید و فروش چرم یا استخراج مس تشکیل شده عمل خرید و فروش چرم و یا استخراج مس موضوع شرکت است.

موضوع شرکت ممکن است به طور کلی باشد مانند معاملات صرافی و بانکی و یا عمل به خصوصی ، مثل تجارت پارچه های ابریشمی ولی در هر حال باید صریح و منجز باشد.

موضوع شرکت و همچنین جهت آن همان طوری که قبلاً هم ذکر شد باید مشروع و متضمن منافع عقلایی باشد و الا از موارد ابطال شرکت خواهد بود . مثلاً شرکتی که برای اداره قمارخانه تشکیل می شود ، موضوع آن نامشروع است و یا اگر شرکتی به جهت تغییر مسیر رودخانه ها بدون این که برای زراعت یا اخذ منافعی باشد تشکیل گردد ، چون متضمن منافع عقلایی نیست جهت آن صحیح نمی باشد.

مدیران نمی توانند در عمل از حد موضوع شرکت تجاوز نمایند و در صورت تجاوز عمل آنها اثر قانونی ندارد و در صورت تفریط یا تعدی کلیه مدیران متضامناً مسئول خسارت صاحبان سهام می باشند .

شرکتهای تضامنی

تاریخچه :

بحث مربوط به شرکتهای تجاری در ایران همراه با نفوذ کشورهای غربی و استعمارگر شکل گرفته است . استعمارگران برای چپاول ثروتهای ملت ایران در بخشهای نفت ، تجارت ، معدن ، راه آهن و امثال اینها شرکتهایی را در کشور تاسیس کردند و اقدام به فعالیتهای تجاری خارجی و ایرانی نیز مشکلاتی را برای کشور بوجود آورده بود. در این راستا اولین قانون تجاری در ایران در سال 1303 حدود یکصد سال بیش درباره شرکتهای تجاری بحث کرده است. در سال 1304 قوانین خاصی به تصویب مجلس شورای ملی آن زمان قرار گرفت که وضعیت شرکتهای تجاری (سهامی ـ تضامنی و غیره) را به اختصار بیان کرد. مهمترین قانون تجاری در ایران که همان قانون تجارت است در 13/2/1311 به تصویب رسید.

انواع شرکتهای تجاری :

شرکتهای تجاری از لحاظ ماهیت به دو نوع کلی تقسیم می شوند :

1. شرکتهای تجاری انتفاعی : شرکتهایی که به قصد انتفاع و کسب سود به فعالیت تجاری می پردازند.

2. شرکتهای تجاری غیر انتفاعی : شرکتهایی که هدف آنها کسب سود و انتفاع نمی باشد.

هر یک از دو نوع واحدهای تجاری فوق می توانند انفرادی ، تضامنی یا سهامی باشند.

تعریف شرکت :

قانون تجارت شرکت را تعریف نکرده است اما قانون مدنی در ماده 571 شرکت را بشرح زیرتعریف کرده است: "شرکت عبارت است از اجتماع مالکین متعهد در شی ای واحد به نحو اشاعه)

تعریف اصطلاحی شرکت :

شرکت عبارت است از اجتماع دو یا چند نفر که هر یک امکاناتی را با خود به درون اجتماع مذکور آورده و بقصد کسب سود فعالیتی را انجام و منافع آن را به نسبت های معینی بین خود تقسیم نمایند.

ایجاد شرکت :

شرکتها به دو صورت ، قهری یا اختیاری ایجاد می شوند. بعضی از شرکتها ممکن است بنا به اختیار ایجاد نشود بلکه ممکن است قانون شرکتی را ملزم نماید تا ایجاد شود. طبق ماده 572 و 573 قانون تجارت شرکت می تواند قهری یا اختیاری باشد.

تعریف شرکت تجاری :

شرکت تجاری عبارت است از شرکتی است که بموجب عقد یا قراردادی بین دو یا چند نفر ایجاد گردیده و بنا به توافق آورده های خود را بقصد تحصیل سود مشترکا" مورد تجارت قرار می دهند.

شرکت تضامنی :

شرکت یا شرکتهایی هستند که بر اساس عقد یا قراردادی به امور تجاری پرداخته و هدف آنها کسب سود و تقسیـم آن بـر مبنای قرارداد توافقی بین شرکاء یا سهامداران است. این شرکتها می توانند براساس یا اختیاری باشد توسط چند شریک تشکیل شوند و یا تعهدی هستند و براساس عقل و منطق یا قانونی بوجود می آید.

انواع شرکت های تجاری :

ماده 20 قانون تجارت شرکتهای تجاری را به هفت نوع تقسیم کرده است.

1. شرکتهای سهامی

2. شرکتهای با مسئولیت محدود

3. شرکتهای تضامنی

4. شرکتهای مختلط غیر سهامی

5. شرکتهای مختلط سهامی

6. شرکت نسبی

7. شرکتهای تعاونی

جدول ویژگیهای اساسی واحدهای انتفاعی ویژگی موسسات انفرادی

(صنعتی – پیشه وران - تجاریشرکتهای تضامنی

(تضامنی – نسبی – مختلط)شرکتهای سرمایه ای

سهامی با مسئولیت محدود، دولتی موسسات غیر تجاری

دفتر حقوقی، موسسه حسابرسیشرکتهای تعاونی

مالکیتمتعلق به یک نفرمتعلق به دونفر و بیشترشرکت به تعدای سهامدار بیش از 3 نفر یا تعدادی شریک با مسئولیت محدود(بیش از دونفر ) و یا دولت و موسسات دولتی تعلق دارد.موسسه متعلق به یک نفر یا بیشتـر می باشد.حداقل 7 نفر باید باشد

شخصیت حقوقی ندارد

عمر واحدهای تجاریعمر موسسه در موارد زیر خاتمه می یابد.

1 – یکی فوت صاحب سرمایه .

2 – خاتمه دادن به کار واحدتجاری

3 - ورشکستگی واحد تجاری

4 – مهاجرت یا دیوانگیعمرموسسه در موارد زیر خاتمه می یابد.

1- فوت یکی از شرکاء

2- ورشکستگی (شرکت یاشرکاء)

3- انحلال

4- براساس رای دادگاه

5– خواسته حداقل یکی ازشرکاء

6- تبدیل شرکت تضامنی به شرکت سهامی عام یا خاص

7 – برای انجام فعالیتی که شرکت ایجاد شده باشد، فعالیت مورد نظر خاتمه یابد.

عمر موسسه درموارد زیر خاتمه می یابد:

1 – ورشکستگی

2 – انحلال و تصفیه اختیاری

3 – بنا بر حکم قانون

عمرموسسه درموارد زیرخاتمه می یابد

1 – انحلال اختیاری

2 – بنابر حکم دادگاهعمر شرکتهای مزبور در موارد زیر خاتمه می یابد:

1- انحلال توسط مجمع فوق العاده

2 – کاهش اعضاء به کمتر از 7 نفر

3 - اتمام مدت شرکت که در اساسنامه شرکت تصویب شده است .

4 – ورشکستگی

مسئولیت نسبت به پرداخت بدهیهااگر موسسه قادر به پرداخت بدهی خود نباشد از اموال شخصی صاحب موسسه طلب خود را می گیرندیکی از شرکاء بدهی داشته باشد بدهکار از سرمایه شرکاء طلب خود را می گیرد. مسئولیت هر یک از شرکاء ضامن در تعدیه دیون شرکت برای پرداخت بدهی کافی نباشد. طلبکاران می توانند مطالبات خود را از اموال شخصی شرکت تامین کنند.براساس سرمایه و سهامی که سهامداران در شرکت دارند.

مسئولیت سهامداران منحصر به مبلغی است که در شرکت سرمایه گذاری کرده اند و بیش از آن نسبت به بدهیهای شرکت تعهد و مسئولیتی ندارد.طلبکار از اموال شخصی موسسه ثبت به پرداخت بدهی مسئولیت تضامنی دارند. در صورتیکه نتوانند بدهیهای طلبکاران را از شرکت پرداخت نمایند. طلبکار می توانند با حکم قانون از اموال شخصی صاحب موسسه بدهی خود را دریافت کنند.براساس تعداد سهام که درتعاونی وجوددارد بدهی قابل پرداخت می باشد به نسبت سهام اعضاء برای اموال شخصی مسئولیت دارند اما برای اموال عمومی و دولتی مسئولیت تضامنی دارند.

مجمع عمومیندارداختیاریاجباریاختیاریاجباری سرمایهنامحدودبراساس اعلام سرمایه در شرکتنامه با اساسنامهحداقل 5 میلیون

ریال نامحدودحداقل 1 میلیون ریالپاداش مدیرانــبراساس توافق شرکاءحداقل 5% سود قابل پرداختــحداقل 5% سود قابل پرداخت می باشد.

در ادامه باخصوصیات شرکت تضامنی آشنا می شوید

حساب

برای اینکه در هر زمان وضعیت مربوط به هر یک از اقلام حسابداری مشخص باشد ، آن قلم و کلیه تغییرات مربوط به آن در یک صفحه یا کارت به طور جداگانه نوشته می شود که به آن حساب می گویند . هر حساب شامل سه بخش می باشد که بخش اول عنوان حساب ، بخش دوم طرف بدهکار و بخش سوم طرف بستانکار است .
عنوان حساب که مشخص می نماید اطلاعات مندرج در آن حساب متعلق به کدامیک از اقلام دارایی ، بدهی ، حقوق صاحبان سرمایه ، درآمد و هزینه می باشد.

طرف راست حساب که در اصطلاح حسابداری آن را طرف بدهکار می نامند و طرف چپ حساب که در اصطلاح حسابداری آن را طرف بستانکار می نامند . در اصطلاح حسابداری ثبت رقمی در سمت راست یک حساب را بدهکار کردن و ثبت رقمی در سمت چپ حساب را بستانکار کردن آن حساب می گویند .

ساده ترین شکل حساب به دلیل شباهتی که با حرف لاتین ( T ) دارد به نام
" شکل تی " خوانده می شود که یک فرم ابتدایی می باشد و فقط توسط حسابداران به منظور تجزیه و تحلیل مسایل حسابداری و نیز توسط استادان در هنگام تدریس درس حسابداری مورد استفاده قرار می گیرد و الا در واحد های اقتصادی فرمهای کامل چاپی که دارای ستونهای متعدد می باشند به صورت اوراق جداگانه یا دفتر به کار می رود .

حسابهای موجود در یک موسسه را از جهتی می توان به سه دسته تقسیم نمود :

تاریخچه حسابداری در ایران
تاريخ حسابداري از جمله موضوعاتي است كه جايگاه آن در ادبيات اين علم بسيار محدود بوده و نسبت به آن كم‌توجهي و يا بي‌توجهي شده است. اين موضوع حتي در عصر حاضر و به‌خصوص در دهه‌هاي اخير كه پيشرفت‌هاي شگرفي در كليه ابعاد علم حسابداري به وقوع پيوسته نيز به وضوح قابل مشاهده است. به طوري كه تاكنون نوشته‌اي جامع در خصوص جزئيات زمينه‌هاي پيدايش افكار متنوع و تشريح ابعاد فني اين ديدگاه‌ها در دسترس نيست.
در اين مقاله بخشي از تاريخ اين علم كه با تاريخ تمدن بشري گره خورده، در قلمرو ايران باستان به‌ويژه در عصر هخامنشيان كه به دليل وسعت جغرافيايي و استفاده از ده‌ها هزار نفر نيروي انساني جهت اجراي طرح‌هاي اقتصادي از سيستم‌هاي اطلاعاتي مالي مانند انبارداري، حقوق و دستمزد، پولي، اوزان، بودجه‌ريزي و حسابرسي استفاده مي‌شد، با نگاهي فني مورد بررسي قرار گرفته مي‌شود
 

حسابداری در جهان نزدیک به ۶۰۰۰ سال قدمت دارد و تاریخ نخستین مدارک کشف شده حسابداری به ۳۶۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد. پیشینه حسابداری در ایران نیز به نخستین تمدنهایی بر می گردد که دراین سرزمین پا گرفت، و مدارک حسابداری بدست آمده با ۲۵ قرن قدمت، گواه بر پیشرفت این دانش در ایران باستان اس. در طول تاریخ، روشهای حسابداری متوع و متعددی برای اداره امور حکومتی و انجام دادن فعالیتهای اقتصادی ابداع شد، که در پاسخ به نیازهای زمان، سیر تحولی و تکاملی داشته است. ممیزی املاک در تمدن ساسانی(در جریان اصلاحات انوشیروان، به منظور تشخیص مالیاتهای ارضی، کلیه زمینهای مزروعی کشور ممیزی و مشخصات آن از جمله مساحت، نوع زمین و نوع محصول در دفتری ثبت می گردید.) و تکامل حسابداری برای نگهداری حساب درآمد و مخارج حکومتی در دوران سلجوقیان(نگارش اعداد را به صورت علائمی کوتاه شده از نام اعداد عربی، حساب سیاق می نامند.
حسابداری سیاق که احتمالا در دوران سلجوقیان تکامل یافته، روشی است که بر اساس آن، حساب جمع و خرج هر ولایت در دفتر مربوط به ان ولایت ثبت و در عین حال یک دفتر اصلی در مرکز نگهداری می شده است که خلاصه جکع و خرج هر ولایت به طور جداگانه در صفحات مربوط، در آن به خط سیاق نوشته می شده است. این روش در دوران قاجاریه تکمیل شد و کتب خمسه(دفاتر پنج گانه) برای گروههای عمده مخارج نیز نگهداری می شده است.
و نگهداری حساب فعالیتهای بازرگانی به حساب سیاق، نمونه های بارز و پیشرفته آن است.
با این حال حسابداری نوین( دوطرفه) همانند بسیاری از دانشهای کاربردی دیگر، به همراه ورود فراورده های صنعتی و رسوخ موسسات و شرکتهای خارجی به ایران راه یافت. و در جریان تحولات اقتصادی _اجتماعی صد سال گذشته با پیدایش سازمانهای جدید دولتی و خصوصی و دگرگونی شیوه های تولید و توزیع بسیار پیشرفت کرد